Các nguồn lây chính trong trường học

Trước khi bàn luận sâu hơn về vấn đề này, BS. Trương Hữu Khanh (Trưởng khoa Nhiễm Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) phân tích các nguồn lây có thể xảy ra trong trường học, bao gồm 2 nguồn lây chính:

- Nguồn lây thứ nhất: trẻ em nhiễm bệnh và có biểu hiện triệu chứng cụ thể như: nóng, ho, sổ mũi,…

- Nguồn lây thứ 2: trẻ mắc bệnh mà không có biểu hiện, hoặc có nhưng biểu hiện quá nhẹ nên không thể biết, hoặc chưa tới lúc phát ra triệu chứng.

Theo BS. Trương Hữu Khanh, với 2 nguồn lây này, chúng ra đều cần phải thực hiện chặt chẽ để hạn chế tối đa sự lây lan trong cộng đồng. Theo đó, chìa khóa duy nhất chỉ có thể là tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng chống. Nhưng nghiêm ngặt không có nghĩa là cứng nhắc đề phòng một cách thái quá và thiếu hiểu biết.

Cụ thể, BS. Trương Hữu Khanh cho biết: “Với nguồn lây từ em bé mắc bệnh và có triệu chứng thì mọi việc sẽ được thực hiện đơn giản hơn. Chỉ cần làm chặt chẽ thì hoàn toàn có thể ngăn chặn được. Ví dụ: Nếu có biểu hiện nóng, sốt, ho,… thì nên báo về cho gia đình, sau đó thực hiện cách ly bệnh nhi để làm xét nghiệm và theo dõi sát sao, đồng thời yêu cầu những trẻ em có các triệu chứng kể trên không tiếp tục đến trường.

Còn đối với trường hợp còn lại, chúng ta chỉ còn biện pháp duy nhất là tuân thủ việc đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, hạn chế tiếp xúc, nói chuyện và mở cửa phòng học thông thoáng. Vì đối với virus SARs-CoV-2, tất cả đều phải thông qua trung gian là họng, do đó nếu đeo khẩu trang thì chắc chắn chúng ta sẽ có thể ngăn chặn được yếu tố nguy cơ dẫn tới sự lây nhiễm trong cộng đồng.”

“Theo nhiều nghiên cứu, nếu mở cửa thông thoáng cùng nhiệt độ và luồng thông gió tốt, chỉ trong khoảng 1 tiếng thôi nồng độ virus sẽ giảm xuống liền và phát tán ra môi trường xung quanh.”, BS. Trương Hữu Khanh nhấn mạnh về lợi ích của việc mở cửa thông thoáng.

Khẩu trang và tấm chắn mặt nên được sử dụng thế nào trong môi trường học đường?

BS. Trần Văn Phúc: "Việc bắt buộc trẻ mẫu giáo và học sinh phổ thông đeo khẩu trang là không cần thiết."

Theo số liệu thống kê dịch COVID-19 tại Việt Nam:

- Nhóm 1: mầm non = 5.517.000 với 1 ca mắc.

- Nhóm 2: học sinh phổ thông = 17.055.000 với 16 ca mắc.

- Nhóm 3: còn lại = 74.308.000 với 202 ca mắc.

(Việt Nam có 271 ca bệnh COVID-19, nhưng chỉ có 219 người Việt cả nhiễm bệnh trong nước và ca xâm nhập từ nước ngoài về, số còn lại 52 ca là người nước ngoài).

Chỉ với số liệu dẫn chứng trên đã có thể thấy xác suất mắc COVID-19 ở Việt Nam thời điểm hiện tại rất thấp, trẻ em càng thấp hơn rất rất nhiều, cũng không có trẻ em bị bệnh nặng.

Điều này củng cố thêm cho bác sĩ niềm tin rằng, trẻ em rất ít bị nhiễm bệnh, vi-rút chủ yếu truyền bệnh ở người lớn. Vậy theo tôi, căn cứ khuyến cáo của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ và những con số tôi tính toán, thì việc bắt buộc trẻ mẫu giáo và học sinh phổ thông đeo khẩu trang là không cần thiết.

Bên cạnh đó, đối với tấm chắn mặt, nó có thể không hoàn hảo và không thay thế cho khẩu trang, nhưng nó có tác dụng như một hàng rào vật lý có thể bảo vệ khuôn mặt của nhân viên y tế tránh khỏi những giọt bắn. Do đó được dùng cho nhân viên y tế từ rất lâu.

Rút kinh nghiệm từ bản thân trong việc đeo khẩu trang và tấm chắn mặt mỗi khi thực hiện thủ thuật can thiệp đối với bệnh nhân, BS. Trần Văn Phúc đánh giá rằng: “Việc này thực sự rất khó khăn, do vậy chỉ khi phải thực hiện công việc chuyên biệt trong điều kiện chống nhiễm khuẩn ngặt nghèo mới áp dụng.”

BS. Trương Hữu Khanh: "Không cần thiết phải mang mũ chống giọt bắn trong lớp học nhưng nhất định phải mang khẩu trang, về tới nhà phải rửa tay liền."

Theo bác sĩ Khanh, trong lớp học, trẻ ngồi theo một hướng cố định, xuôi chiều và không đối mặt với nhau nên việc sử dụng nón che giọt bắn lúc này là không cần thiết.

Nón che giọt bắn chỉ phát huy hiệu quả và thật sự cần thiết trong trường hợp mặt đối mặt, giao tiếp trực tiếp.

Ngoài ra, bác sĩ Khanh cũng cho biết việc sử dụng kính che giọt bắn còn có thể gây hại cho trẻ nếu trẻ vô tình nô nghịch, đùa nhau.

Hơn nữa, trong tình huống đi học như hiện nay, bác sĩ Khanh cho rằng chỉ cần đeo khẩu trang là đủ. Theo đó, bố mẹ nên hướng dẫn con cái việc mang khẩu trang, rửa tay đúng cách. Khi ra chơi không tập trung đông lại với nhau, không ăn chung đồ của nhau và đặc biệt không đưa tay lên vùng mũi, miệng. Trong trường hợp bố mẹ tới đón con cần đưa về ngay và các trường học nên thay đổi phương thức cho tất cả các trẻ về cùng 1 giờ cố định, thay vào đó nên phân luồng học sinh tan học theo khối, giảm bớt lượng người tiếp xúc cùng 1 lúc.

Ngoài ra, các bố mẹ và thầy cô giáo cần nhắc nhở trẻ thường xuyên rửa tay bằng cồn khô để phòng bệnh và tiêu diệt virus.

Đối với học sinh, nếu phải đeo kính che giọt bắn trong thời gian dài sẽ rất khó chịu nhất là với trẻ phải đeo kính do tật khúc xạ.

Trong dịch Covid-19, trẻ em ít bị ảnh hưởng hơn người lớn. Tuy nhiên, bác sĩ Khanh khuyến cáo cha mẹ nên chú ý tăng cường chất dinh dưỡng cho con.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ trong mùa dịch thế nào để trẻ có sức khỏe tốt, chống lại dịch COVID-19?

Theo BS. Trương Hữu Khanh, để tăng cường sức đề kháng cho trẻ, nhà trường và phụ huynh nên khuyến khích các em uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh và trái cây, tăng cường các loại vitamin và khoáng chất. Trong trường hợp trẻ lười ăn rau cần điều chỉnh lại chế độ ăn sau.

Đặc biệt, việc uống đủ nước và ngủ sớm, đủ giấc rất quan trọng trong việc giữ sức khỏe cho học sinh cũng như người lớn trong mùa dịch bệnh.

Các trường học sử dụng máy đo nhiệt độ hồng ngoại để kiểm soát thân nhiệt của học sinh, bác sĩ Khanh chia sẻ nếu sử dụng máy đo thân nhiệt đó phát hiện trẻ sốt thì rất an toàn bởi độ tin cậy cao.

Song, có một điều cần lưu ý là nếu bắn cùng lúc 2-3 lần thì có thể làm lệch nhiệt độ. Nếu sử dụng để lọc luồng người phải sử dụng cùng lúc nhiều máy để xen kẽ mới có kết quả chính xác nhất.

Ngoài ra, bác sĩ Khanh cũng lưu ý thêm phụ huynh nên chuẩn bị cho bé 2 túi zip, 1 túi để khẩu trang sạch, 1 túi để khẩu trang dơ (bẩn). Người lớn cũng có thể làm theo cách này khi đi làm.

Với trẻ, khi có các triệu chứng sổ mũi, sốt, ho, thở khò khè do viêm họng, viêm phế quản... thì phải đến bệnh viện khám thông thường, qua đó bác sĩ đánh giá các yếu tố nguy cơ để có cách phòng, ngừa và điều trị.

Đồng quan điểm với ý kiến trên, song TS. Từ Ngữ đặc biệt nhấn mạnh vào việc bổ sung vitamin cùng chất dinh dưỡng từ các loại rau củ và hoa quả tươi thay vì các loại thực phẩm chức năng. Đối với các trẻ không thích ăn rau, bố mẹ hoàn toàn có thể dùng các loại hoa quả để thay thế.

Theo đó, bố mẹ cũng có thể chế biến thành các loại nước ép, sinh tố để bổ sung dưỡng chất, kích thích thị giác và vị giác của trẻ để việc tăng cường sức đề kháng bằng đường ăn uống không còn là nỗi lo.

Không chỉ thế, PGS. TS. Nguyễn Tiến Dũng (Nguyên trưởng khoa Nhi -Bệnh viện Bạch Mai) cũng cho rằng, ngoài việc bổ sung dinh dưỡng, chúng ta cũng nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, có chế độ sinh hoạt hợp lý, uống nhiều nước, ăn ngủ đúng giờ và giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ để nâng cao sức khỏe.

Tập luyện điều độ mỗi ngày để cơ thể được thư giãn, đồng thời tăng hấp thu các chất từ chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng giúp nâng cao sức khỏe.

Các chất dinh dưỡng cũng cần phải cân bằng, tránh việc bổ sung quá nhiều một số chất nào đó, kể cả các vitamin. Bởi việc thu nạp quá nhiều các loại vitamin, thuốc bổ, thậm chí là cả hoa quả trái cây tươi với mong muốn nâng cao sức đề kháng đều là sai lầm. Điều này không những không giúp đem lại lợi ích cho cơ thể mà còn có thể gây ra mất cân bằng dinh dưỡng và có thể gặp một số tác dụng phụ như nôn, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, dị ứng…