Virus corona tồn tại trong những môi trường nào?

Dựa trên những thông tin mà chúng ta có được và tổng hợp những tin từ Trung Quốc cũng như từ trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ CDC. Tôi có thể nói rằng virus Corona thường ở môi trường ẩm lạnh và thường có nhiều trong hệ hô hấp, mặc dù là những nghiên cứu gần đây cho thấy con virus này có thể tồn tại ở ngoài ở những môi trường như là tay nắm cửa hay là những vật dụng mà người bệnh Corona mắc phải và sau đó hắt hơi hoặc hắt xì ra những cái giọt li ti và những giọt này sẽ dính trên bề mặt.

Một số nghiên cứu cho thấy là con virus có thể tồn tại ở môi trường bên ngoài từ 3 - 12 tiếng thậm chí là nhiều hơn nếu mà trong môi trường thích hợp.

Mặt khác, mới đây một số nhà nghiên cứu từ Vũ Hán đã chứng minh rằng vi rút Corona có thể lây lan qua đường phân có nghĩa là lây qua đường thức ăn. Tuy nhiên, đối với rau và thịt hiện chúng ta chưa có báo cáo nào chứng minh virus corona có thể tồn tại trong môi trường này. Nhưng để đảm bảo sức khỏe, khi ăn uống mọi người vẫn cần phải ăn đồ ăn chín, luộc kỹ thịt, rửa rau thật sạch và đây là cách đơn giản nhất để mọi người có thể bảo vệ mình khỏi virus corona và những loại virus khác.

Mức độ nguy hiểm của virus corona so với các chủng virus SARS, MERS và InFluenza ra sao?

Tôi nghĩ rằng chúng ta nên hiểu đúng về tình hình dịch bệnh do virus corona gây nên, không đánh giá thấp cũng như không đánh giá quá cao về nó. Mặc dù tỉ lệ tử vong bệnh corona cho đến ngày hôm nay là dưới 3% rất thấp nếu mà so với SARS 10%, hay là MERS ở Trung Đông khoảng chừng 33%. Tuy nhiên, rất là nhiều thông tin về corona mà chúng ta chưa biết và những ca bệnh từ corona cho đến bây giờ là thông tin chủ yếu từ TQ.

So sánh với bệnh cúm, ta thấy tỉ lệ tử vong vì bệnh cúm rất cao. Năm 2020, tại Hoa Kỳ hiện tại dịch cúm có khoảng chừng 15 triệu người mắc bệnh. Và trong số 15 triệu người mắc bệnh đó có khoảng 10 nghìn người tử vong về bệnh cúm. Bởi vậy, nếu nói về tỉ lệ tử vong thì bệnh cúm mùa còn nguy hiểm hơn corona nhiều.

Nhưng đối với bệnh cúm, hiện tại chúng ta đã nghiên cứu và điều chế thành công vắc xin phòng bệnh và sử dụng vắc xin đó hàng năm nên chúng ta có thể tiên đoán được sự thay đổi của con virus cúm đó. Vì vậy thông tin về con virus cúm chúng ta hiểu rõ hơn còn với thông tin về con virus corona hiện nay vẫn là một dấu chấm hỏi lớn. Biện pháp dập dịch hiệu quả nhất theo tôi hiện nay vẫn là cách ly người bệnh, không cho virus có cơ hội truyền nhiễm tiếp sang người khác.

Tại sao cần phải cách ly các bệnh nhân nhiễm corona?

Trước đây tôi đã từng làm việc ở bệnh viện y khoa của trường USC và bệnh viện tuyến của quận và thành phố Los Angeles. Đây là 1 bệnh viện 1.000 giường với nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và tôi hay nói đùa với bạn bè là ở Los Angeles cái bệnh nào trên thế giới có thì ở đó có hết. Sự thật đúng là như vậy, Los Angeles là một thành phố đa sắc tộc và hầu hết mọi người đều đến từ khắp nơi trên thế giới, điều đó nghĩa là những loại bệnh hiếm gặp hay những bệnh lạ mà mọi người đọc thấy trong y văn đều xuất phát từ bệnh viện này. Tôi từng làm việc ở đó nên tôi rất am hiểu về môi trường đó như thế nào. Chúng tôi luôn được tập huấn khá bài bản trong việc bắt buộc phải mặc đồ bảo hộ và thực hiện quy trình cách ly đặc biệt hay kiểm soát bệnh an toàn như thế nào.

Mặt khác, ở góc độ y khoa thì tất cả các dịch bệnh thường được bắt đầu từ việc cách ly bệnh nhân và việc cắt đi chuỗi lây lan đó là cái quan trọng nhất. Tại vì khi chúng ta cách li được rồi và chúng ta tập trung chữa bệnh cho những người bệnh đó thì sẽ không cho virus có cơ hội lây lan sang người khác.

Hiện tại tỉ lệ lây lan của bệnh corona khoảng chừng là 2.6 tức là 1 người có thể lây lan cho 2 hoặc 3 người. Và nếu như chúng ta cắt được chuỗi lây này thì virus không thể lây lan được nữa. Bởi đa số trong những người mặc bệnh nếu như cơ thể người nào khỏe thì họ sẽ tự tiêu diệt con virus và từ từ hồi phục lại.

Như vậy chỉ cần chúng ta bình tĩnh và giữ vệ sinh tốt, hạn chế không để phát sinh dịch thì chúng ta sẽ cách ly và từ từ kiểm soát được dịch bệnh. Đồng thời đây cũng là biện pháp chính xác mà Trung Quốc, Việt Nam, Hoa Kỳ hay nhiều nước khác trên thế giới đang làm bây giờ: “Cách ly vùng dịch ra xa, thêm thời gian để điều trị cho những người bị bệnh, không cho virus có cơ hội truyền nhiễm tiếp sang người khác".

Kiểm soát chặt chẽ tình hình dịch có giúp giảm thiểu tình trạng lây lan hay không?

Theo tôi dự đoán, tình hình dịch corona sẽ tiếp tục lây lan ra nhiều vùng, nhiều nước khác trên thế giới nhưng tốc độ sẽ chậm hơn tại vì tổ chức y tế thế giới đã ban hành tình trạng khẩn cấp toàn cầu và bản thân các nước khác ngoài Trung Quốc cũng đã có những quy định quyết liệt để ngăn cản những người đến từ Trung Quốc mà có khả năng mang dịch bệnh đến nước họ.

Đồng thời như tôi đã nói ở trên là việc quan trọng nhất cần phải làm trong một trận dịch bệnh đó là chúng ta phải ngăn ngừa và cách ly các bệnh nhân và khi chúng ta làm được như vậy rồi thì mầm bệnh theo thời gian sẽ từ từ giảm dần, virus không còn đường để lây lan nữa thì chúng ta sẽ biến mất.

Điều trị virus corona như thế nào? Chi phí có tốn kém hay không?

Như chúng ta đã biết, những nghiên cứu gần đây về corona cho thấy rằng, người tử vong vì corona phần lớn là những người lớn tuổi và có hệ miễn dịch yếu. Như vậy có nghĩa là nếu mà chúng ta trẻ hơn, khỏe hơn và có một hệ miễn dịch tốt hơn thì khả năng chúng ta mắc bệnh và sau đó lành bệnh rất là cao. Điều này cũng sẽ giúp giảm chi phí điều trị bệnh đi rất nhiều.

Một điểm quan trọng khác của corona theo như tôi tìm hiểu từ các báo cáo của Thái Lan cho thấy, nếu chúng ta chuẩn đoán được bệnh sớm có nghĩa là chúng ta phát hiện được bệnh nhân đó từ vùng dịch và tiên đoán đúng rằng người này có khả năng mắc bệnh cao và chữa trị cho họ kịp thời.

Ngoài ra, còn tùy thuộc vào bệnh lý, tùy vào giai đoạn và tùy vào đất nước hoặc hệ thống y tế tại nơi bạn đang sinh sống.

Đối với một người nhiễm bệnh thì thường nếu chỉ nói sơ sơ về việc cách ly bệnh nhân và chữa viêm phổi hay rất nhiều thứ khác thì chi phí thông thường là tốn đến vài nghìn USD cho đến 10.000 USD một đêm, một ngày trong bệnh viện và chưa kể là những biện pháp hỗ trợ khác ví dụ như bệnh nhân cần phải có nội khí quản, đặt ống nội khí quản hoặc là phòng đặc biệt hay là phòng ICU thì có lẽ chi phí tăng hơn. Nói tóm lại chi phí cho một ca bệnh bị nhiễm corona tại Hoa Kỳ hiện nay nếu mà đúng ra là khá đắt tiền và còn tùy vào tình trạng bệnh, tùy vào giai đoạn hay bệnh lý…

Người bệnh sau khi chữa khỏi thì có thể yên tâm hòa nhập cộng đồng hay không?

Tùy vào cơ địa, tùy vào bệnh lý của mỗi người mà đảm bảo có thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn hay không, ví dụ như người lớn tuổi hơn thì khả năng chữa trị khỏi hoàn toàn sẽ thấp hơn người trẻ tuổi, chưa kể là chữa trị ở giai đoạn sớm hay giai đoạn muộn.

Thông thường virus corona hay virus nào thì sau khi chúng ta chữa trị khỏi hoặc là chúng ta vượt qua được giai đoạn bệnh đó thì cơ thể chúng ta sẽ sản sinh ra kháng thể như là một loại vắc xin tự nhiên, và kháng thể này sẽ ngăn ngừa và nhận ra virus corona nếu như là nó tái xâm lấn một lần nữa cho nên người đã mắc bệnh sau khi chữa khỏi thì có thể an toàn và yên tâm hòa nhập cộng đồng.

Chích ngừa vắc-xin là cách phòng bệnh tốt nhất không chỉ riêng trong giai đoạn dịch corora

Có một câu chuyện khiến tôi nhớ hoài là tôi có một bệnh nhân gần đây phải nhập viện và hiện tại đang nằm trong khoa hồi sức cấp cứu vì lý do bệnh nhân này mấy năm nay không bao giờ chích ngừa vắc xin cúm mặc dù tôi và các bác sỹ khác khuyên rất nhiều lần. Chỉ có lần gần đây nhất khi xác định là bị bệnh cúm mùa mới nhập viện điều trị. Khi tôi hỏi thăm và nói chuyện với gia đình bệnh nhân này thì được biết, do gia đình và người thân nghe lời bạn bè khác nói rằng chích ngừa vắcxin có khi còn bị bệnh hơn là không chích.

Điều khiến tôi suy nghĩ rất nhiều là tại sao tại một quốc gia như nước Hoa Kỳ hiện nay mặc dù các thông tin về dịch bệnh đã rõ ràng minh bạch như vậy mà vẫn có nhiều người không biết, không hiểu gì về vắc-xin. Tại sao người ta không hề hiểu rằng việc chích ngừa vắc-xin là một cách phòng bệnh tốt chẳng những cho mình mà còn cho cả gia đình.

Không chỉ tại Hoa Kỳ mà còn ở nhiều nơi trên thế giới trong đó có Việt Nam đã có nhiều tin đồn hoặc có những người không có chuyên môn, không phải là bác sĩ mà lại đưa ra những lời khuyên về sức khỏe cho người thân của mình thì điều đó là rất nguy hiểm. Tại vì nhiều khi chúng ta đọc thấy trên báo có viết tin đồn về vắc-xin như vậy, nhưng chúng ta chưa tìm hiểu là nó có đúng hay không mà đã vội vàng kết luận là đừng có chích ngừa vắc-xin, đừng nghe lời bị bệnh đó.

Hiện tại bây giờ ba người trong gia đình bệnh nhân tôi kể trên đã có hai người phải nằm viện, người còn lại phải nằm phòng ICU và nguyên nhân đều xuất phát từ con virus cúm mùa gây ra. Tuy nhiên, cách đây vài ngày tôi có đi thăm bệnh nhân trong khoa hồi sức cấp cứu thì tin mừng là bệnh nhân đang trong giai đoạn hồi phục nhưng mà theo tôi thì phải mất rất nhiều thời gian.

Việc hợp tác nghiên cứu giữa các quốc gia có nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh thành công hay không?

Tôi luôn nghĩ rằng trong y khoa sự hợp tác và minh bạch là một điều kiện quan trọng để mà chúng ta có kết quả tốt đặc biết là các bệnh liên quan đến nhiều nước ví dụ như corona thì cho tới ngày hôm nay như tôi đang nói chuyện với quý vị thì Trung Quốc đã đồng ý cho các bác sỹ từ CDC Hoa Kỳ qua để cùng nhau hợp tác.

CDC là trung tâm kiểm soát dịch bệnh của Hoa Kỳ, tuy nhiên CDC có vai trò lớn hơn không phải trong nước Mỹ mà trên toàn cầu. Ở những năm trước khi có các dịch bệnh toàn cầu như MERS, SARS ,… vv… thì Mỹ để gửi tới vì đơn giản là các bác sỹ này có kinh nghiệm và có những kỹ thuật phân tích và có những dụng cụ rất tối tân để cách ly nghiên cứu và phát triển. Chính vì vậy có nhiều nước như là Trung Quốc hay hợp tác với CDC để cùng nhau tìm ra cách tốt nhất để chống lại vi rút corona. Tôi nghĩ đây là tin tốt và hi vọng chúng ta sẽ thấy được nhiều hơn từ sự hợp tác giữa các bác sỹ với nhau cho dù là Việt Nam, Trung Quốc hay là mỗi nơi trên thế giới.

Theo PGS.BS Trần Huỳnh (Huynh Wynn Tran) tại ĐH Y khoa California Northstate University, Sacramento, California, Hoa Kỳ

Bài viết phỏng vấn do Team Lá chắn virus corona thực hiện.